Astronomlar, Dünya’ya sadece 300 ışık yılı uzaklıkta, devasa bir gaz bulutu keşfetti. Eos adı verilen bu moleküler bulut, şimdiye kadar bulunan en yakın benzeri yapı ve önceki rekor sahibinden yaklaşık 90 ışık yılı daha yakın. Güneş’in kütlesinin 5.500 katı olmasına rağmen, bu bulut uzun süre fark edilmedi. Bunun nedeni, astronomların genellikle moleküler bulutları tespit etmek için kullandığı karbon monoksit molekülünün bu bulutta çok az bulunması.
Eos, Yunan şafak tanrıçasının adını taşıyor ve hilal şeklinde bir yapıya sahip. Eğer çıplak gözle görülebilseydi, gece gökyüzünde yaklaşık 40 dolunay genişliğinde, tek parça dev bir yapı olarak görünürdü. Bulgular, 28 Nisan’da Nature Astronomy dergisinde yayımlandı. Araştırmacılar, bulutu tespit etmek için gökyüzünü, bulutun ana bileşeni olan hidrojen moleküllerinden yayılan ultraviyole ışığı tarayarak inceledi.
New Jersey’deki Rutgers Üniversitesi’nden astronom Blakesley Burkhart, “Bu önemli bir keşif, çünkü Güneş’e yakın bölgelerde yeni nesil yıldızların nerede oluşacağını anlamak istiyoruz,” diyor. Eos, soğuk ve yoğun bir gaz-toz kütlesi olup, genellikle yıldız oluşum bölgelerine ev sahipliği yapan bir tür moleküler bulut. Ancak, 24 Nisan’da arXiv.org’a gönderilen ek bir analiz, Eos’un yakın geçmişte önemli yıldız doğumlarına sahne olmadığını gösteriyor.
Moleküler bulutların çoğu, kütlesinin büyük kısmını oluşturan moleküler hidrojenden oluşur. Ancak bu hidrojen, soğukken ışık yaymaz ve bulutların tespitini zorlaştırır. Yıldız ışığının bulutun sınırlarında hidrojeni uyarmasıyla, uzak ultraviyole dalga boylarında ışık yayılır. Burkhart ve ekibi, 2000’lerin başında faaliyet gösteren Güney Kore uydusu STSAT-1’den elde edilen yeni verileri kullanarak bu dev yapıyı tespit etti. Veriler, bulutun boyutunu ve uzaklığını tahmin etmelerini sağladı.
Eos, moleküler bulut oluşumu ve dağılımını yakından incelemek için eşsiz bir fırsat sunuyor. Ayrıca, Güneş’imizin yakınında yıldız ve gezegen oluşumu için ne kadar yıldızlararası malzeme bulunduğunu anlamaya yardımcı oluyor. Almanya’daki Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden astronom Gregory Green, “Her yıldız, Güneş’imiz de dahil, bir moleküler bulutta doğar,” diyor. Ancak Green, Eos’un kendi ağırlığı altında çökecek kadar yoğun olmadığını ve bu nedenle yıldız oluşumuna elverişli olmadığını belirtiyor.
Eos, yeni keşfedilmiş olsa da sonsuza dek var olmayacak. Burkhart ve ekibi, bulutun önümüzdeki 6 milyon yıl içinde yavaşça dağılacağını tahmin ediyor. Eğer görünür olsaydı, Kuzey Yarımküre’de Corona Borealis takımyıldızına doğru, iki elin “shaka” işaretiyle kaplayacağı büyüklükte bir alanda görülebilirdi. Bu keşif, evrenin yakın çevremizdeki sırlarını çözmede önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
