Apple, App Store’un tekelci yapısını değiştirme baskısıyla karşı karşıya kalmaya devam ediyor. Avrupa Birliği’nin (AB) Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında iPhone’lara üçüncü taraf uygulama mağazalarından uygulama indirme izni vermesinin ardından, şimdi de Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) benzer bir baskı artıyor. Epic Games ile Apple arasındaki antitröst davasında alınan son kararlar, Apple’ın App Store dışı satışlardan komisyon almaya devam ederek 2021’deki mahkeme kararını kasıtlı olarak ihlal ettiğini ortaya koydu. Bu, Apple için milyar dolarlık bir dönüm noktası olabilir.
ABD’deki Antitröst Kararı
ABD’li federal bir yargıç, Apple’ın, geliştiricilerin App Store dışı ödeme sistemlerine yönlendirmesini engelleyerek antitröst yasalarını ihlal ettiğini belirtti. Mahkeme, Apple’ın %30’a varan “Apple Vergisi”ni (App Store komisyonu) baypas eden harici ödeme bağlantılarına izin vermesi gerektiğini doğruladı. Bu karar, dijital ürün satan tüm uygulamalar ve geliştiriciler için önemli bir değişiklik anlamına geliyor; artık kullanıcıları doğrudan web sitelerine yönlendirerek Apple’a komisyon ödemekten kaçınabilecekler.
Epic Games CEO’su Tim Sweeney, kararı “tarihi bir zafer” olarak nitelendirdi ve Apple’ın tekelci uygulamalarına karşı mücadelede önemli bir adım olduğunu vurguladı. Sweeney, X platformunda yaptığı paylaşımda, “Bu, tüketiciler ve geliştiriciler için özgürlüğün kapısını aralıyor,” dedi.
Karar, Apple’ın App Store yönergelerini güncellemesine yol açtı. Yeni kurallara göre, uygulamalar, harici ödeme bağlantıları, düğmeler ve harekete geçirici mesajlar içerebilir. Ayrıca, uygulamalar artık kripto para birimleri kabul edebilir ve NFT’ler gibi Web3 özelliklerini %30 komisyon kısıtlamaları olmadan entegre edebilir. Bu değişiklikler, özellikle oyun geliştiricileri ve blockchain tabanlı uygulamalar için büyük bir fırsat sunuyor.
Avrupa’daki DMA’nın Etkisi
Avrupa’da, Apple, 2024’ün başında DMA’ya uyum sağlamak için iOS, Safari ve App Store politikalarında önemli değişiklikler yaptı. 16 Eylül 2024’ten itibaren, AB’deki iPad kullanıcıları da üçüncü taraf mağazalardan uygulama indirebiliyor. Ayrıca, iOS 17.5 beta sürümünde, geliştiricilerin uygulamalarını doğrudan kendi web sitelerinden dağıtmasına izin veren bir seçenek tanıtıldı. Ancak, Apple’ın bu değişiklikleri uygulaması, Avrupa Komisyonu tarafından eleştirildi; Komisyon, Apple’ın harici satın alımlara yasa dışı ücretler ve kısıtlamalar uygulayarak DMA’yı ihlal ettiğini belirtti.
Japonya da benzer bir yol izliyor. 2024’te Japon parlamentosunda tartışılan bir yasa tasarısı, Apple’ı 2025’ten itibaren üçüncü taraf uygulama mağazalarına izin vermeye zorlayabilir. Bu, küresel çapta Apple’ın kapalı ekosistemine yönelik artan bir baskıyı yansıtıyor.
ABD’deki Değişikliklerin Kapsamı
ABD’deki son mahkeme kararı, Apple’ın App Store politikalarını kökten değiştirmesi gerektiği anlamına geliyor. Artık geliştiriciler:
- Kullanıcıları doğrudan kendi web sitelerine yönlendirebilir.
- Harici ödeme sistemleri için bağlantılar ekleyebilir.
- Kripto para birimleri ve NFT’ler gibi yenilikçi ödeme yöntemlerini kullanabilir.
- Apple’ın %27’lik komisyonundan kaçınabilir.
Bu değişiklikler, özellikle Epic Games gibi büyük geliştiriciler için önemli bir kazanç. Epic, Fortnite’ı App Store’a geri getirme planlarını hızlandırabilir ve kendi ödeme sistemini kullanarak Apple’ın komisyonlarını tamamen atlatabilir. Ancak, küçük geliştiriciler için bu değişikliklerin etkisi tartışmalı; bazıları, App Store’un sağladığı görünürlük ve güvenlikten vazgeçmenin riskli olabileceğini düşünüyor.
Apple’ın Tepkisi ve Gelecek Beklentiler
Apple, mahkeme kararına uymak için App Store yönergelerini güncellediğini duyurdu, ancak şirket, bu değişikliklerin ekosisteminin güvenliğini ve kullanıcı deneyimini olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarılarda bulundu. Apple, harici mağazaların ve ödeme sistemlerinin kötü amaçlı yazılımlara ve dolandırıcılığa yol açabileceğini savunuyor. Ayrıca, şirket, yeni kuralların uygulanmasının karmaşık olduğunu ve geliştiricilerin ek sorumluluklar üstlenmesi gerekeceğini belirtiyor.
Analistler, bu kararın Apple’ın gelir modeline ciddi bir darbe vurabileceğini düşünüyor. App Store, Apple’ın hizmetler segmentinin en büyük gelir kaynaklarından biri ve 2024’te yaklaşık 100 milyar dolar gelir elde etti. Harici ödeme sistemlerinin yaygınlaşması, bu gelirin önemli bir kısmını tehdit edebilir.
Öte yandan, tüketiciler için bu değişiklikler daha fazla seçenek ve potansiyel olarak daha düşük fiyatlar anlamına gelebilir. Örneğin, uygulamalar Apple’ın komisyonundan kaçınarak daha uygun fiyatlı abonelik modelleri sunabilir. Ancak, kullanıcıların üçüncü taraf mağazalardan uygulama indirirken daha dikkatli olmaları gerekecek, çünkü bu mağazalar Apple’ın sıkı güvenlik denetimlerinden geçmeyebilir.
Küresel Perspektif ve Türkiye
Türkiye’de şu an için Apple’ın App Store politikalarında benzer bir değişiklik beklenmiyor. Ancak, küresel trendler, özellikle AB ve ABD’deki düzenlemeler, Türkiye’deki regülatörleri de etkileyebilir. Örneğin, Rekabet Kurumu, geçmişte Apple’ın uygulama içi ödeme sistemleri nedeniyle soruşturma başlatmıştı. ABD ve AB’deki gelişmeler, Türkiye’de de benzer antitröst tartışmalarını tetikleyebilir.
Sonuç
Apple, ABD’de üçüncü taraf uygulama mağazalarına ve harici ödeme sistemlerine izin vermeye zorlanıyor; bu, App Store’un tekelci yapısına karşı tarihi bir darbe. Epic Games ile olan antitröst davası, geliştiricilere ve tüketicilere daha fazla özgürlük sunarken, Apple’ın gelir modelini ve ekosistem kontrolünü tehdit ediyor. Avrupa ve Japonya’daki benzer düzenlemelerle birleştiğinde, bu değişiklikler, teknoloji devinin iş modelini yeniden şekillendirebilir. Ancak, kullanıcıların güvenlik ve gizlilik endişelerine karşı dikkatli olmaları gerekecek.
