OpenAI ve Microsoft, mevcut milyarlarca dolarlık ortaklıklarını yeniden yapılandırmak için görüşmeler yürütüyor. Financial Times’ın haberine göre, bu müzakereler, OpenAI’ın gelecekte halka arz (IPO) yapabilmesini sağlamayı ve Microsoft’un ChatGPT üreticisinin en son yapay zeka (AI) teknolojilerine erişimini korumayı amaçlıyor. Microsoft’un OpenAI’a 2019’dan bu yana yaptığı 13 milyar doları aşan yatırımların, özellikle şirketin kâr odaklı bir yapıya geçiş planları bağlamında, görüşmelerin merkezinde yer aldığı belirtiliyor.
Görüşmelerin Detayları
OpenAI ve Microsoft, 2019’da Microsoft’un ilk 1 milyar dolarlık yatırım yaptığı dönemde oluşturulan orijinal sözleşmeyi revize etmeye çalışıyor. Görüşmelerin ana noktaları şunlar:
- Hisse Paylaşımı: Microsoft, OpenAI’ın yeni kâr odaklı iş modelinde alacağı hisse oranını müzakere ediyor. Financial Times’a göre, Microsoft, 2030’da sona erecek mevcut sözleşme sonrası geliştirilecek yeni AI modellerine erişim garantisi karşılığında hisse payının bir kısmından vazgeçmeyi teklif ediyor.
- Gelir Paylaşımı: OpenAI, Microsoft ile mevcut %20’lik gelir paylaşımı oranını 2030’a kadar en az yarıya indirmeyi planlıyor. Bu, OpenAI’ın kârlılığını artırma ve yatırımcılarına daha fazla getiri sağlama stratejisinin bir parçası.
- Sözleşme Yenileme: Şirketler, Microsoft’un OpenAI’ın fikri mülkiyetine (örneğin, modeller ve altyapı) erişimini 2030 sonrası sürdürmesini sağlayacak yeni şartlar üzerinde çalışıyor. Microsoft’un Azure platformu, OpenAI API’sinin özel bulut sağlayıcısı olmaya devam edecek.
- Yapısal Değişiklikler: OpenAI, daha önce tamamen kâr odaklı bir şirkete dönüşme planlarından geri adım attı ve mevcut kar amacı gütmeyen yapının kontrolü elinde tutacağını açıkladı. Bu karar, eski çalışanlar, akademisyenler ve Elon Musk gibi rakiplerden gelen baskılar sonucu alındı. OpenAI CEO’su Sam Altman, “OpenAI, kar amacı gütmeyen bir kuruluş tarafından yönetilmeye devam edecek,” dedi.
Müzakerelerin Bağlamı
Microsoft ve OpenAI arasındaki ortaklık, 2019’da başlayan ve 2021 ile 2023’te genişleyen bir iş birliği üzerine kurulu. Microsoft’un 2023’te yaptığı 10 milyar dolarlık yatırım, OpenAI’ın ChatGPT ve diğer modellerini geliştirmesinde kritik bir rol oynadı. Ancak, OpenAI’ın büyümesi ve kâr odaklı bir yapıya geçiş planları, iki şirket arasındaki ilişkiyi karmaşık hale getirdi.
- Rekabet Dinamikleri: OpenAI’ın kurumsal iş kolu büyüdükçe, Microsoft ile rekabet artıyor. Örneğin, OpenAI’ın Stargate altyapı projesi gibi iddialı girişimleri, Microsoft’un Azure dışındaki bulut hizmetlerine yönelmesine neden olabilir.
- Yatırım ve Bulut Altyapısı: OpenAI, Oracle ve SoftBank ile Ocak 2025’te 500 milyar dolar değerinde AI veri merkezleri kurmak için bir ortak girişim başlattı. Bu, Microsoft’un OpenAI’ın bulut kapasitesindeki münhasırlığını (exclusivity) azaltarak, Microsoft’un yeni kapasite için ilk tercih hakkı (ROFR) modeline geçişine yol açtı.
- Yönetişim ve AGI Tartışmaları: OpenAI’ın yapay genel zeka (AGI) tanımı ve Microsoft’un bu teknolojiye erişimi, görüşmelerde tartışmalı bir konu. Mevcut sözleşmede, OpenAI’ın AGI’yi “ekonomik açıdan değerli işlerde insanlardan daha iyi performans gösteren özerk bir sistem” olarak tanımladığı ve bu noktada Microsoft’un erişiminin kesilebileceği belirtiliyor. OpenAI, bu maddeyi kaldırmayı önerdi, ancak Microsoft’un hisse payı ve gelir paylaşımı üzerindeki etkileri belirsizliğini koruyor.
Endüstri ve Düzenleyici Tepkiler
OpenAI ve Microsoft’un ortaklığı, rekabet otoritelerinin radarında. Aralık 2024’te Google, Microsoft’un OpenAI ile özel bulut sağlayıcı anlaşmasının rekabete aykırı olduğunu öne sürerek FTC’ye şikayette bulundu. Google, bu anlaşmanın müşterilere daha yüksek maliyetler getirdiğini ve pazar rekabetini sınırladığını savundu. Buna karşılık, Birleşik Krallık düzenleyicileri, Microsoft’un OpenAI ile 13 milyar dolarlık anlaşmasını Ocak 2025’te onayladı.
Potansiyel Etkiler
Bu müzakereler, hem OpenAI hem de Microsoft için önemli sonuçlar doğurabilir:
- OpenAI için: Halka arz, OpenAI’a yeni sermaye çekme ve büyümesini finanse etme fırsatı sunabilir. Ancak, kar amacı gütmeyen yapının korunması, yatırımcıların getiri beklentilerini sınırlayabilir. OpenAI’ın 2029’da ilk kârını elde etmesi bekleniyor, ancak şu anda yıllık onlarca milyar dolarlık zarar ediyor.
- Microsoft için: Microsoft, OpenAI’ın teknolojisine erişimini koruyarak Azure ve Copilot gibi ürünlerini güçlendirmeye devam edebilir. Ancak, gelir paylaşımının azalması ve hisse payındaki olası düşüş, Microsoft’un OpenAI’dan elde ettiği finansal getiriyi etkileyebilir. Microsoft hisseleri (MSFT), 2025’te %4 artış gösterse de, analistler, bu gelişmelerin hisse fiyatları üzerinde kısa vadeli baskı yaratabileceğini öngörüyor.
- Endüstri için: Daha rekabetçi bir AI pazarı, yenilikleri hızlandırabilir, ancak Microsoft’un Azure dışındaki bulut sağlayıcılarla iş birliği, Google ve Oracle gibi rakipler için yeni fırsatlar yaratabilir.
Sonuç
OpenAI ve Microsoft, 2019’da başlayan ortaklıklarını, OpenAI’ın halka arz planlarını desteklemek ve Microsoft’un AI teknolojilerine erişimini sürdürmek için yeniden yapılandırıyor. Görüşmeler, hisse paylaşımı, gelir paylaşımı ve 2030 sonrası teknoloji erişimi gibi kritik konuları kapsıyor. OpenAI’ın kar amacı gütmeyen yapısını koruma kararı ve Microsoft’un bulut münhasırlığındaki değişiklikler, müzakereleri karmaşık hale getiriyor. Bu süreç, AI endüstrisinin geleceğini ve büyük teknoloji şirketlerinin rekabet dinamiklerini şekillendirebilir. OpenAI ve Microsoft’tan resmi bir yorum gelmezken, görüşmelerin 2025 boyunca devam etmesi bekleniyor.
