ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC), Adalet Bakanlığı’nın (DOJ) Google’ın arama verilerini rakipleriyle paylaşmasını öneren teklifini desteklediğini açıkladı. TechRadar’ın haberine göre, bu teklif, Google’ın çevrimiçi arama pazarındaki yasadışı tekeline son vermeyi amaçlıyor ve yeterli gizlilik önlemlerini içeriyor. Ağustos 2024’te bir federal yargıç, Google’ın genel arama hizmetleri ve metin reklamcılığı pazarlarında tekelleşerek Sherman Antitröst Yasası’nın 2. maddesini ihlal ettiğine hükmetmişti. Statcounter verilerine göre, Nisan 2025 itibarıyla Google, küresel aramaların %90’ını kontrol ediyor.
Teklifin Detayları
DOJ’nin Gözden Geçirilmiş Önerilen Nihai Kararı (RPFJ), Google’ın arama endeksi, kullanıcı ve reklam verilerinin hedeflenmiş kısımlarını belirli rakiplerle sınırlı bir süre için paylaşmasını zorunlu kılıyor. Bu paylaşım, uygun güvenlik ve gizlilik önlemleriyle destekleniyor. FTC, bu önlemlerin, geçmişte çok sayıda şirkete uyguladığı gizlilik ve veri güvenliği emirleriyle uyumlu olduğunu belirtti.
- Teknik Komite: DOJ, Google’dan veri alan rakiplerin yeterli gizlilik önlemlerine sahip olmasını sağlamak için bağımsız uzmanlardan oluşan bir Teknik Komite atanmasını öneriyor. FTC, bu denetimin, özellikle Google’ın geçmişteki gizlilik ihlalleri göz önüne alındığında kritik olduğunu savunuyor. Google, 2011’deki FTC gizlilik emrini ihlal ettiği için para cezası ödemişti.
- Rekabet Üzerindeki Etki: FTC, veri paylaşımının Google’ı ve diğer piyasa katılımcılarını tüketici gizliliğini korumada rekabet etmeye teşvik edeceğini öne sürüyor. Bu, arama pazarında daha yüksek kaliteli gizlilik korumalarına yol açabilir.
- Ek Öneriler: DOJ, Google’ın Chrome tarayıcısını satmasını ve Apple gibi şirketlere varsayılan arama motoru olarak Google’ı ayarlamaları için milyarlarca dolarlık ödemeleri durdurmasını talep ediyor. Google, anlaşmalarını münhasır olmaktan çıkardığını savunarak bu ödemelerin rekabete uygun olduğunu iddia ediyor.
FTC’nin Rolü ve Google’ın Geçmişi
FTC’nin Tüketici Koruma Bürosu Müdür Yardımcısı Katherine White, “DOJ’nin önerdiği gizlilik önlemleri, FTC’nin çok sayıda şirkete gizlilik ve veri güvenliği başarısızlıklarını ele almak için uyguladığı önlemlerle uyumludur,” dedi. FTC, Google’ın 2011’den bu yana üç ayrı gizlilik ihlali nedeniyle anlaşmaya vardığını ve şirketin gizlilik konusundaki tartışmalı geçmişini vurguladı.
Google’ın Tepkisi ve Endüstri Görüşleri
Google, veri paylaşımı zorunluluğunun özel bilgilerini açığa çıkaracağını ve kullanıcı gizliliğini riske atacağını savundu. Şirketin arama motoru başkanı, bu tür bir paylaşımın Google’ı neredeyse tamamen kopyalamaya olanak tanıyacağını ve yenilik yapma teşviklerini değiştireceğini belirtti. Ayrıca, Google’ın AI ortağı Anthropic, DOJ’nin Google’ın AI yatırımları ve ortaklıkları için önceden bildirimde bulunmasını gerektiren önerisinin, küçük AI şirketlerine yatırımları caydırabileceğini savundu.
Buna karşılık, Perplexity gibi rakipler, tüketicilerin daha fazla arama seçeneğine sahip olması gerektiğini ve cihaz üreticilerinin finansal cezalar veya erişim kısıtlamaları olmadan çeşitli arama motorları sunabilmesi gerektiğini belirtti.
Daha Geniş Bağlam
Bu dava, Google’ın arama pazarındaki hakimiyetine karşı 2020’de başlatılan ilk antitröst davasından ayrı bir süreçtir. Ağustos 2024’te Yargıç Amit Mehta, Google’ın arama motorunun %89,2 pazar payıyla (mobil cihazlarda %94,9) tekel olduğunu ve münhasır anlaşmalarla bu hakimiyeti sürdürdüğünü hükmetmişti. DOJ, Google’ın Chrome ve Android gibi iş birimlerinin ayrılmasını veya veri paylaşımı gibi önlemleri içeren çözümler öneriyor.
Google, aynı zamanda reklam teknolojisi (ad tech) pazarındaki tekel iddialarıyla ilgili başka bir antitröst davasıyla karşı karşıya. Nisan 2025’te Yargıç Leonie Brinkema, Google’ın reklam işinde yasadışı bir tekel oluşturduğuna hükmetti. Bu dava, Google’ın reklam teknolojisi araçlarının yayıncılar ve reklamverenler üzerindeki etkisini ele alıyor ve şirketin gelirinin %80’ini oluşturan reklam işini hedefliyor.
Etkiler ve Gelecekteki Adımlar
Dava, internetin yapısını kökten değiştirebilir ve Google’ın bilgi portalı olarak baskın konumunu sarsabilir. FTC, artan rekabetin Google’ı gizlilik uygulamalarını iyileştirmeye zorlayacağını savunuyor. Ancak, Google, Chrome’un diğer hizmetleriyle sıkı sıkıya entegre olduğunu ve ayrılmasının web ekosistemini bozacağını iddia ediyor.
Davanın çözüm aşaması, Mayıs 2025’te sona eriyor ve Yargıç Mehta’nın nihai kararı, Google’ın iş modelini ve arama pazarını şekillendirebilir. Uzun vadede, bu dava, Meta, Amazon ve Apple gibi diğer büyük teknoloji şirketlerine karşı devam eden antitröst davaları için emsal teşkil edebilir.
Sonuç
FTC’nin DOJ’nin Google’a karşı veri paylaşımı önerisini desteklemesi, arama pazarındaki rekabeti artırmayı ve tüketici gizliliğini korumayı amaçlayan önemli bir adım. Google’ın tekel statüsü, hem arama hem de reklam teknolojisi pazarlarında yasal zorluklarla karşı karşıya kalmaya devam ediyor. Önerilen önlemler, Google’ın veri paylaşımını, Chrome’un satılmasını ve münhasır anlaşmaların sona erdirilmesini içeriyor; bu da teknoloji endüstrisinde geniş çaplı etkilere yol açabilir. Dava, gizlilik, rekabet ve büyük teknolojinin düzenlenmesi konusundaki tartışmaları yeniden alevlendiriyor.
Kaynaklar: TechRadar
